خواص مرزنجوش یا مرزنگوش معمولا کمتر شنیده و به کار گرفته می‌شود.
اما این موضوع، از خاصیت‌هایی که این گیاه به همراه دارد کم نمی‌کند. بسیاری از افراد برای دریافت خاصیت‌هایی که به همراه دارد آنرا به صورت پودر شده در غذاها یا به صورت دمنوش برای میان وعده استفاده می‌کنند. اما اینکه این خواص و تاثیراتی که به همراه دارد شامل چه مواردی هستند را بهتر است در ادامه متن به طور کامل بررسی کنیم.
مرزنجوش چیست؟
مرزنجوش با نام مرزنگوش نیز شناخته می‌شود.
گیاهی منحصر به فرد است که بیشتر در تهیه غذاهای مدیترانه‌ای به کار برده می‌شود. البته ناگفته نماند سالیان سال است از این گیاه به عنوان گیاهی درمانی برای بهبود و پیشگیری از بسیاری از مشکلات بدنی استفاده می‌کنند.
مرزنجوش گیاهی معطر از خانواده نعناعیان است که بیشتر در مناطقی از جمله غرب آسیا، شمال آفریقا و حوزه مدیترانه‌ای یافت می‌شود.
طعم و خواص مرزنجوش تقریبا شبیه پونه کوهی است اما تفاوت‌های نیز دارد. طعم و عطر آن کمی غلیظ‌تر از پونه کوهی است و خواص بالقوه‌ای را شامل می‌شود. به هر حال به عنوان جایگزینی برای پونه کوهی می‌توان از آن مصرف کرد.
این گیاه دارویی خاصیت ضد التهابی و ضد میکروبی بسیار بالایی را به همراه دارد. طوری که اغلب در ترکیبات داروهای گیاهی برای این منظور به کار برده می‌شود. بیشتر از خواص مرزنجوش برای بهبود مشکلات گوارشی، دردهای دوران قاعدگی و بسیاری از عفونت‌ها به کار برده می‌شود.
خوبی روش‌های استفاده از این گیاه این است که می‌توان آنرا به صورت تازه، خشک شده یا عصاره و عرق گرفته شده، آن را استفاده کرد و خواص یکسانی را دریافت کرد.
به ویژه اینکه خشک شده‌ی آن معمولا برای استفاده در تمام فصول در دسترس است و می‌توان دمنوش آنرا تهیه کرد تا از خواصی که به همراه دارد بهره‌مند شد. اما می‌توان از برگ‌های تازه آن نیز برای تهیه سالاد و روی ماست یا برخی از غذاهایی مانند سوپ و آش استفاده کرد.
مطالب پیشنهادی مرتبط با خواص مرزنجوش
- با مهمترین خواص و عوارض قارچ گانودرما آشنا شوید.
- به لیمو برای چه موارد درمانی کاربرد دارد؟
- از اسطوخودوس و خواص آن برای پوست و مو بیشتر بدانید.
طبع مرزنجوش چیست؟
برای دریافت خواص مرزنجوش لازم است طبع آن را نیز در نظر داشت. البته مصرف متعادل آن مشکلی برای اکثر افراد ایجاد نمی‌کند ولی برای مصرف روزانه بهتر است طبع آنرا نیز در نظر داشت. طبع مرزنجوش گرم و خشک است. از این رو بهتر است افرادی که طبع گرم دارند در مصرف این گیاه اعتدال داشته باشند.
خواص مرزنجوش چیست؟
این گیاه دارویی شامل ترکیبات دارویی گیاهی متعددی است که برای سلامت بدن بسیار مفید و موثر خواهند بود. معمولا قسمت‌های سرشاخه این گیاه برای دریافت خواصی که به همراه دارد چیده می‌شود اما این گیاه مانند پونه، در ساقه‌های خود نیز دارای خواصی کامل است.
به همین دلیل قسمت‌های مختلف آن دارای عطر و بوی یکسانی هستند. تانن‌ها و کاروتن‌ها از ترکیباتی هستند که در این گیاه وجود دارد و به بالا بردن خاصیت آنتی اکسیدانی آن منجر شده است.
علاوه بر این موارد، ویتامین C و ترپینئول نیز در ترکیبات آن وجود دارد که خواص آنتی اکسیدانی آن را چند برابر می‌کند. آهن و کلسیم نیز از ترکیبات معدنی موجود در این گیاه هستند. اما در ادامه بهتر است خواصی که استفاده از مرزنجوش به طریق مختلف برای بدن به همراه دارد را بررسی کنیم.
خواص مرزنجوش برای معده و دستگاه گوارش
مواقعی که مشکلاتی مانند نفخ، دل پیچه و یا اسپاسم گذرای معده ایجاد می‌شود، بهترین راهکار استفاده از دمنوش‌های طبیعی است.
مرزنجوش گیاهی است که می‌تواند در بهبود عملکرد سیستم گوارشی تاثیر مطلوبی داشته باشد. حتی عطری که دارد به ترشح بزاق بیشتر برای هضم بهتر غذا کمک می‌کند. از این گیاه می‌توانید به شکل دمنوش یا خشک و تازه روی غذا و حتی عرق مرزنجوش را به صورت شربت برای بهبود مشکلات گوارشی نظیر موارد زیر به کار ببرید:
- رفع نفخ معده و گاز معده
- بهبود دل‌پیچه و اسپاسم‌های گوارشی
- رفع سوء هاضمه
- بهبود و رفع حالت تهوع
- رفع بی اشتهایی
- برای رفع اسهال به همراه نبات موثر است
- راهکاری برای بهبود هضم با به حرکت در آوردن روده‌ها
خواص مرزنجوش برای رحم
این گیاه مدت‌های زیادی است که برای بهبود مشکلات رحم زنانه به کار برده می‌شود. مشکلاتی که اغلب رحم را درگیر می‌کند و شایع هستند شامل مواردی همچون چرخه‌ی نامنظم قاعدگی و یا سندروم تخمدان پلی کیستیک، می‌شود.
قطعا مصرف گیاهان دارویی به تنهایی نمی‌تواند مشکلات زمینه‌ای که سبب بروز چنین حالاتی شده است را درمان کند. اما برای کنترل می‌توان تا حدودی از آنها نتیجه گرفت.
استفاده از دمنوش مرزنجوش برای تنظیم چرخه قاعدگی موثر است و حتی می‌توان از آن برای کنترل عوارض قاعدگی و یائسگی نیز کمک گرفت. در برخی از موارد نیز برای بهبود عوارض ناشی از سندروم تخمدان پلی کیستیک می‌توان از این گیاه استفاده کرد.
بهبود عملکرد قلب با خواص مرزنجوش
فشار خون بالا یکی از مشکلاتی است که اکثر افراد از آن رنج می‌برند و عدم کنترل آن خطرات جدی را برای سلامت قلب به همراه دارد. ترکیبات این گیاه، می‌تواند در باز شدن عروق موثر باشد که در پی آن تنظیم فشار خون و کاهش فشار خون حاصل خواهد شد. از این طریق از ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی در حد به سزایی جلوگیری می‌شود و حتی برای سلامت مغز نیز موثر خواهد بود.
خاصیت ضدمیکروبی و ضدعفونی‌کنندگی مرزنجوش
این گیاه، خواص آنتی اکسیدانی بالایی به همراه دارد که به همین دلیل گزینه‌ای بسیار عالی برای پیشگیری از آسیب‌های سلولی خواهد بود. وجود کارواکرول در ترکیبات آن به خاصیت آنتی اکسیدانی آن افزوده است.
از طرفی دیگر خواص مرزنجوش موثر برای رفع عفونت‌ها و باکتری‌های بدنی نیز هست که به ویژه در مواقع سرماخوردگی و آنفولانزا که عفونت‌های دستگاه تنفسی یا گوش ممکن است وجود داشته باشد، از این گیاه می‌توان نتیجه گرفت. برای این منظور فقط کافی است دمنوش آنرا روزانه مصرف کرد تا بهبودی کامل حاصل شود.
حتی استفاده از روغن مرزنجوش نیز می‌تواند تاثیر به سزایی در بهبود و درمان عفونت‌های قارچی داشته باشد که باید از آن به شکل موضعی روی محل مورد نظر استفاده کرد.
خواص مرزنجوش برای دیابت
دیابت نوع 2 مشکلی است که اغلب بر اثر تغذیه نامناسب، اضافه وزن، استرس و شرایط ناشی از سبک زندگی نادرست ایجاد می‌شود. به همین دلیل با تغییراتی در سبک زندگی می‌توان این مشکل را کنترل کرد و بهبود بخشید.
این بیماری ممکن است تا مراحل پیشرفت خاموش بماند و بعد از مدت طولانی عوارض را بروز دهد. بعد از آن راهکارهای کنترل کننده طبق صلاح‌دید پزشک با دارو یا استفاده از انسولین، بسته به میزان قند خون تجویز خواهد شد.
در این بین برخی از راهکارهای طبیعی و کنترل کننده هستند که در کنار درمان اصلی روند بهبود و کنترل را سرعت می‌بخشند. گزینه‌هایی که پرکاربردتر هستند انواع دمنوش‌های طبیعی محسوب می‌شود که گیاه مرزنجوش نیز یکی از گیاهانی است که در این گروه از دمنوش‌ها وجود دارد.
گیاهانی مانند مرزنجوش و پونه کوهی، برای جلوگیری از فعالیت برخی از آنزیم‌ها موثر هستند که سبب افزایش مقاومت انسولینی بدن خواهد شد.
خواص ضد التهابی مرزنجوش
این گیاه ممکن است در کاهش التهابات بدنی بسیار موثر باشد. البته ناگفته نماند برخی از التهابات بدنی پاسخ طبیعی بدن به شرایطی خاص هستند که ممکن است در پی کنترل نشدن، زمینه‌ای برای ابتلا به بیماری‌های مزمن را فراهم کنند.
ابتلا به بیماری‌هایی از جمله بیماری‌های قلبی، ابتلا به دیابت، انواع سرطان، اختلالات خودایمنی بدن و مواردی از این قبیل ممکن است در پی التهابات بدنی ایجاد شوند. از این رو لازم است همواره راهکارهایی را برای کنترل چنین شرایطی پیش گرفت.
دریافت خواص ضدالتهابی که مرزنجوش به همراه دارد، در حد به سزایی در پیشگیری از چنین مواردی موثر خواهد بود.
استفاده از مرزنجوش برای رفع استرس
استفاده از دمنوش‌ها راهکاری طبیعی برای شرایطی است که استرس و اضطراب را بتوان کنترل کرد. قطعا نباید آنها را جایگزین درمان کرد که پزشک توصیه کرده است اما گزینه‌های موثری به جای داروهای شیمیایی هستند که بدون تجویز پزشک برای کسب آرامش مصرف می‌شوند.
دمنوش مرزنجوش یکی از گزینه‌های بسیار عالی است که اگر به آن مقداری بهار نارنج اضافه شود، این خاصیت آرامش‌بخشی چند برابر خواهد شد. البته بوییدن روغن مرزنجوش نیز می‌تواند در اکسیژن‌رسانی بیشتر به مغز و آرام شدن گردش خون و نبض موثر باشد.
بهبود مشکلات تنفسی
اغلب مشکلات تنفس در پی عفونت و التهابات ناشی از آنها یا حتی شرایط آلرژی‌زا بروز داده می‌شود. این موضوع در برخی از موارد ناشی از عوارض سرماخوردگی، برونشیت یا حتی آنفولانزا نیز ممکن است ایجاد شود.
برای تسکین چنین مواردی بهترین راهکار، بوییدن یا بخور کردن مرزنجوش است. زیرا این گیاه خاصیت ضد التهابی بسیار موثری را دارد که می‌توان از آن بهترین نتیجه را نیز دریافت کرد. علاوه بر این موضوع نوشیدن دمنوش آن در بهبود گلو درد و خلط گلو نیز موثر خواهد بود که در واقع مشکلات التهابی ناحیه گلو را نیز بهبود خواهد داد.
منبعی برای دریافت فیبر
فیبر گیاهی یکی از بهترین گزینه‌ها برای در امان ماندن از مشکلات گوارشی مانند یبوست هستند. خواص مرزنجوش برای تامین این ماده مغذی مورد نیاز بدن نیز می‌تواند بسیار موثر باشد تا بتوان به درمان یبوست دست یافت. برای این منظور بهتر است از برگ‌های تازه مرزنجوش، دمنوشی تهیه کرد و روزانه نوشید.
مرزنجوش یک مدر طبیعی
استفاده از داروهای مدر در مواردی که عفونت‌های مجاری ادراری ایجاد شده باشد، توصیه می‌شود. استفاده از دمنوش مرزنجوش می‌تواند راهکار مناسبی باشد تا علاوه بر اینکه التهابات ناشی از عفونت در مجاری ادراری را می‌کاهد، به تامین آب مورد نیاز بدن برای رفع این وضعیت کمک کند.
آشنایی با خواص روغن مرزنجوش
علاوه بر مصرف مرزنجوش به شکل دمنوش، می‌توان روغن آن را نیز تهیه کرد. با این اوصاف می‌توان برای دریافت خواص مرزنجوش از روغن آن نیز استفاده کرد. خواصی که به همراه دارد شامل مواردی که در ادامه معرفی خواهیم کرد می‌شود.
کاهش و تسکین دردهای عضلانی
گزینه‌ای بسیار مناسب برای کاهش دردهای عضلانی است. باید برای کاهش دردهای عضلانی، قسمت مورد نظر را با این روغن ماساژ داد.
رفع اسپاسم و گرفتگی‌های عضلانی
استفاده از روغن مرزنجوش راهکاری برای بهبود اسپاسم‌های عضلانی است. می‌توان از این روغن روی موضع استفاده کرد تا گرفتگی عضلانی رفع شود. البته در کنار آن کمپرس گرم نیز راهکاری بسیار تاثیرگذار است.
ترمیم زخم‌های بسته
از این روغن می‌توان برای تسریع در بهبود زخم‌های بسته کمک گرفت. باید برای این منظور روزانه 3 مرتبه بعد از شسشتوی زخم بسته از آن استفاده کرد.
بهبود جای نیش حشرات
در خیلی از موارد با رفتن به طبیعت، نیش حشرات آسیب‌های متعددی را به فرد وارد می‌کند. برای بهبود جای نیش حشرات این روغن موثر است زیرا خاصیت ضد میکروبی و ضدقارچی بالایی دارد.
کنترل درد آرتروز و رماتیسم
با طبع گرمی که به همراه دارد، بر اثر استفاده موضعی برای بهبود آرتروز و روماتیسم موثر است. بهتر است از این روغن برای ماساژ ناحیه استفاده کنید. البته باید ماساژ کاملا به آرامی باشد.
کاهش استرس و اضطراب
یکی از راهکارهایی که برای کاهش استرس و اضطراب موثر است، بوییدن است. بوییدن این روغن معطر به کاهش استرس و اضطراب کمک می‌کند.
درمان جوش و آکنه
روغن مرزنجوش گزینه‌ای بسیار عالی برای درمان آکنه است. البته باید در نظر داشته باشید که برای مواردی که جوش و آکنه ناشی از گرمی باشند، بهتر است راهکار مناسب‌تری را انتخاب کرد.
رفع لک و تیرگی پوست
استفاده از روغن مرزنجوش برای پوست صورت به رفع لک و تیرگی پوست کمک خواهد کرد. برای دست یافن به این هدف باید روزانه و مرتب از این روغن برای پوست استافده کرد.
کاهش التهابات تنفسی
برای کنترل و درمان سینوزیت و رفع التهابات مجاری تنفسی از این روغن می‌توان کمک گرفت. برای این منظور لازم است روغن را روی گونه‌ها و بینی مالید. در صورتی که حساسیت پوستی بروز دارده شود باید استفاده از آن را متوقف کرد.
بهبود گردش خون
با تاثیر گرمایی که به همراه دارد به تسریع در گردش خون و رفع سردی بدن منجر می‌شود. از این رو عملکرد خیلی از اعضای بدن و همینطور ارگان‌های مختلف بهبود بخشیده خواهد شد.
موارد مصرف مرزنجوش
با پی بردن به خواص مرزنجوش لازم است روش‌های مصرف آن را نیز یاد گرفت. البته نیازی نیست منوی خاصی از مواد غذایی را تهیه کنید؛ فقط کافی است مقداری از مرزنجوش خشک شده را به مواد غذایی که روزانه تهیه می‌کنید اضافه کنید. اما برای برخی از موارد کاربرد آن بسیار مناسب‌تر است.
خشک شده‌ی آن برای مزه‌دار کردن انواع گوشت و تهیه انواع دلمه یا مرغ و ماهی شکم‌پُر گزینه بسیار مناسبی است. حتی مانند نعناع می‌توانید آنرا به ماست و سالاد اضافه کنید تا از خواص آن بهره‌مند شوید. استفاده از آن در تهیه آش و سوپ نیز می‌تواند راهکار خوبی باشد.
البته لازم به ذکر است در مواردی می‌توانید آنرا جایگزین آویشن، نعناع، پونه و گیاه مریم گلی قرار دهید. این را در نظر داشته باشید که استفاده از خواص مرزنجوش به شکل دمنوش یکی از بهترین راهکارهایی است که روزانه می‌توانید از آن بهره ببرید.
ممنوعیت‌ها و عوارض احتمالی مرزنجوش
باید ممنوعیت‌های مصرفی در رابطه با این گیاه را همواره در نظر داشت. در ادامه این ممنوعیت‌ها را دقیق‌تر توضیح خواهیم داد.
استفاده از مرزنجوش در بارداری و شیردهی
در دوران بارداری و شیردهی ترجیحا نباید از این گیاه به صورت مکرر استفاده کرد. حتی تا جای ممکن از مصرف آن باید پرهیز کرد. زیرا بر هورمون‌های زنانه موثر است و ممکن است روند طبیعی در این دوران را با اختلال مواجه کند.
پرهیز از مصرف همراه با داروهای رقیق کننده خون
این گیاه ممکن است مانعی برای تشکیل پلاکت‌های خونی باشد. در نتیجه سبب جلوگیری از لخته شدن خون شود. به همین دلیل افرادی که از داروهای رقیق کننده خون استفاده می‌کنند باید با احتیاط بیشتری از این گیاه استفاده کنند.
تداخل با داروهای مخصوص دیابت
مرزنجوش ممکن است با داروهای مخصوص کنترل قندخون در تداخل باشد. از این رو بهتر است در رابطه با مصرف آن از پزشک جویا شد.
مطالب پیشنهادی مرتبط با خواص مرزنجوش
- با مهمترین خواص و عوارض قارچ گانودرما آشنا شوید.
- به لیمو برای چه موارد درمانی کاربرد دارد؟
- از اسطوخودوس و خواص آن برای پوست و مو بیشتر بدانید.
خلاصه‌ای از خواص مرزنجوش
گیاه مرزنجوش با نام مرزنگوش نیز شناخته می‌شود که تاثیرات درمانی متعددی دارد.
مهمترین تاثیرات آن شامل:
تاثیر بر تنظیم چرخه قاعدگی
بهبود گردش خون
بهبود فشار خون بالا
دریافت خواص آرامش‌بخشی
تسکین مشکلات گوارشی
می‌شود. از این گیاه به شکل تازه، خشک شده، عصاره یا عرق گیری شده می‌توان بهره گرفت اما لازم است ممنوعیت‌های مصرفی و عوارض محدودی که به همراه دارد را نیز در نظر داشت.
