خواص اسپند یا اسفند، به شکل دود کرده و حتی به صورت خوراکی مورد توجه بسیاری از افراد قرار دارد. در بیشتر موارد طبق باورهایی که وجود دارد، اسپند را برای دوری از چشم نظر و گاهی ضد عفونی کردن هوا دود می‌کنند. اما برای جنبه‌های خوراکی اغلب از آن به عنوان مسکن طبیعی و راهکاری برای لاغری و کاهش وزن استفاده می‌شود.
جالب است بدانید استفاده از اسپند فقط مخصوص ایران نیست و سایر کشورها به ویژه کشورهای آسیایی و آفریقایی از این دانه‌های ریز برای جنبه‌های مختلف استفاده می‌کنند. بهتر است با ادامه متن همراه شوید تا نکات مهمی را در رابطه با اسپند و خواصی که دارد برایتان بیان کنیم.
آشنایی با گیاه اسپند
گیاه اسپند از جمله گیاهان دارویی است و جزء گیاهان علفی محسوب می‌شود. رشد این گیاه تا 60 الی 80 سانتی متر می‌رسد. برگ‌های تیزی دارد و گل‌های سفید بسیار زیبایی می‌دهد.
دانه‌های اسپند در میوه‌ی کُروی شکل این گیاه وجود دارند که باید آنها را پس از خشک شدن چید یا اینکه بعد از چیدن اجازه داد تا خشک شوند. در هر کدام از این میوه‌های کروی شکل، پنج یا گاهی بیشتر، دانه‌های سیاه اسپند را می‌توان دریافت کرد.
ممکن است بوته‌های گیاه اسپند را در بسیاری از مناطقی که برای کوهنوردی می‌رویم دیده باشیم اما درست آنها را نشناسیم. البته این گیاه بیشتر در مکان‌هایی که از نظر آب و هوایی کمی خشک است رشد می‌کند و به همین دلیل ریشه‌هایش تا 6 متر در عمق خاک نفوذ می‌کنند.
معمولا از خرداد الی آخر تابستان این گیاه رشد می‌کند. برای بهره از خواص اسپند می‌توانید در این ماه‌ها به طبیعت‌گردی پرداخته و اسپند مورد مصرف خود را، خودتان از طبیعت تهیه کنید. اما بهتر است خواصی که به همراه دارد را برایتان معرفی کنیم تا بیشتر با موارد مصرف آن آشنا شوید.
مطالب مرتبط با خواص اسپند
- قارچ گانودرما چه خواصی دارد؟
- با مهمترین خواصی که حنا به همراه دارد آشنا شوید.
- خواص جوانه ماش را چگونه باید دریافت کرد؟
طبع اسپند چیست؟
در طب سنتی، طبع اسپند را گرم و خشک معرفی کرده‌اند. از این رو اغلب توصیه می‌شود افرادی که داراری طبع و مزاج گرم و خشک هستند، از آن کمتر استفاده کنند. زیرا گرمی بر بدن آنها غلبه می‌کند و عوارضی را بروز خواهد داد.
جالب‌ترین خواص اسپند
شاید تا به حال از اسپند فقط برای پاکسازی و ضد عفونی هوا یا گاهی هم دوری از چشم زخم استفاده کرده باشیم. یا حتی در برخی از موارد تنها از بوی دود آن لذت می‌بریم و می‌تواند برایمان تداعی‌بخش خاطرات باشد.
جالب است بدانید از اسپند می‌توان فراتر از آنچه که تا به امروز به کار می‌برده‌ایم استفاده کرد. گاهی برای لاغری نتیجه‌بخش است و گاهی برای دور کردن حشراتی مزاحم مانند شپش کاربرد بسیار نتیجه‌بخشی دارد. پیشنهاد می‌کنیم با جنبه‌های کاربردی و البته برخی جنبه‌های درمانی اسپند در ادامه آشنا شوید.
1. لاغری با استفاده از خواص اسپند
برای لاغری راهکارهای عمومی مختلفی وجود دارد که معمولا از طریق تجربه شخصی به دیگران منتقل می‌شود. دانه‌های اسپند با طبع گرمی که دارند می‌توانند به کاهش التهابات بدنی و همینطور افزایش سوخت و ساز بدن منجر شوند.
در بیشتر موارد توصیه می‌شود باید از اسپبد به اندازه یک قاشق مرباخوری همراه با نصف لیوان آب به مدت حداقل 40 شب استفاده کرد تا نتیجه مطلوب را دریافت کرد. البته طبق گفته متخصصین طب سنتی نباید خودسرانه از اسپند برای لاغری استفاده کرد زیرا باید مطابق با طبع فرد از این نسخه استفاده شود.
با تمام این اوصاف باید گفت اسپند یا هر ماده غذایی دیگر به تنهایی نمی‌تواند تنها راهکار مطلوبی برای لاغری و کاهش وزن اصولی باشد. در صورتی نتیجه از این روش حاصل می‌شود که حتما رژیم غذایی اصولی در کنار ورزش منظم وجود داشته باشد.
2. خواص اسپند برای رشد مو
برخی از روش‌های طبیعی وجود دارند که نتیجه مطلوبی را برای مشکلات وارد شده بر موهای سر ایجاد می‌کنند. یکی از گزینه‌هایی که اکثر افراد به ویژه خانم‌ها به آن توجه می‌کنند رشد سریع موها است. برای این منظور باید عوامل درونی و بیرونی بدن را در نظر داشت.
عوامل متعددی مانند هوای آلوده، استرس، استفاده مکرر از مواد شوینده شیمیایی، پوسته و شوره سر و… بر این موضوع موثر هستند. یکی از عوامل، پوسته و شوره سر است که باید به برطرف کردن موضعی آنها پرداخت. برای بهره از خواص اسپند برای موها لازم است آنرا به صورت یک خمیر در آورد.
دانه‌های اسپند را پودر کنید و با مقداری روغن خردل و رزماری پودر شده ترکیب کنید. آنرا به کف سر بمالید. به مدت 40 دقیقه الی 3 ساعت آنرا روی سر نگه دارید و سپس شستشو دهید.
3. استفاده از اسپند برای درمان شپش
شپش یکی از حشراتی است که اغلب علاقه به زندگی در موها دارد. می‌توان گفت یکی از اذیت کننده‌ترین مشکلات برای موها وجود شپش است. زیرا معمولا زمان زیادی برای حذف کردن آنها لازم است.
عدم حذف آنها از سر می‌تواند سبب خارش شدید سر و حتی ایجاد برآمدگی و خون انداختن کف سر شود. زیرا شپش‌ها از خون کف سر تغذیه می‌کنند و بزاق آنها خارش و التهاب ایجاد می‌کند. به همین دلیل باید با پی بردن به وجود آنها سریعا آنها را حذف کرد.
یکی از راهکارهای طبیعی استفاده از مرهم اسپند و همینطور دود اسپند است. برای این منظور باید از دو روش زیر استفاده کرد تا نتیجه گرفت:
- پودری از دانه و ریشه اسپند تهیه کنید و با روغن خردل ترکیب کنید. کف سر و موها را به طور کامل به آن آغشته کنید. سر را به طور کامل با نایلون ببندید و 6 ساعت زمان دهید؛ سپس بشوئید.
- وقتی موها کاملا خشک هستند، اسپند را دود کنید و دود ناشی از آن را به لا به لای موها بدهید. این کار باعث خفگی و کشتن شپش‌ها می‌شود.
- درمان شپش فقط بسته به از بین بردن شپش‌ها نیست. بلکه لازم است تا رشک‌ها یا همان تخم‌های برجای مانده از آنها را نیز از بین برد. برای اینکه با روش درست و طبیعی برای درمان شپش آشنا شوید، بهتر است مقاله 5 راهکار خانگی و ساده برای درمان شپش را مطالعه کنید.
4. اسپند برای کاهش درد سیاتیک
دانه‌های اسپند، خاصیت ضد التهابی دارند. از این خاصیت اسپند می‌توان به عنوان داروی مسکنی طبیعی برای رفع درد سیاتیک استفاده کرد.
برای این منظور فقط کافی است دانه‌های اسپند را بجوشانید و آب غلیظ آن را به کمر بمالید. تسکین درد سیاتیک و دردهای کمر با این راهکار را ایجاد خواهید کرد. مصرف خوراکی اسپند به اندازه 5 الی 10 دانه از آن نیز می‌تواند موثر باشد. البته این روش درمانی نیاز به مداومت دارد که لازم است بین 2 الی 5 هفته آنرا ادامه داد.
5. خواص اسپند برای پاکسازی هوا
از گذشته تا به حال از اسپند بیشتر به شکل دود شده استفاده می‌کنند. این موضوع به این دلیل است که دود حاصل از اسپند برای میکروب کشی هوا بسیار مفید و موثر است.
اغلب اسپند در مکان‌های عمومی یا مکان‌هایی که تجمع زیاد باشد، لازم است دود شود تا از انتقال بیماری‌های مسری که در هوا وجود دارند جلوگیری شود.
6. خواص اسپند برای بهبود مشکلات تنفسی
وجود هر نوع مشکلی در دستگاه تنفسی، می‌تواند در اکسیژن‌رسانی به اعضای بدن اختلال ایجاد کند. تا جایی که ممکن است به عنوان خطری جدی برای حفظ جان باشد. آسم یا برونشیت، تنگی نفس و انواع آلرژی‌ها و… می‌توانند در این زمینه نقش به سزایی داشته باشند.
روش‌های کنترل کننده طبیعی برای این منظور وجود دارد که معمولا افراد با آنها نتیجه مطلوبی دریافت کرده‌اند. البته دود اسپند خود می‌تواند گاهی سبب تنگی نفس شود ولی در اینجا استفاده از اسپند برای رفع آن به شکل خوراکی مد نظر است.
برای اینکه از خواص اسپند برای بهبود مشکلات تنفسی نتیجه گرفت، لازم است دانه‌های اسپند را به همراه تخم کتان پودر کرد. سپس به آنها مقداری عسل اضافه کرد تا به طور کامل جذب هم شوند. بعد باید آنها را به شکل حبه‌های قرص در آورد و روزانه یک عدد مصرف کرد.
7. درمان شب ادراری کودکان با استفاده از خواص اسپند
درمان شب ادراری کودکان بسته به اینکه به چه علتی ایجاد شده است، متفاوت است. کودکانی که بر اثر ترس، استرس و در کل شرایط روحی دچار شب ادراری می‌شوند، نیاز به درمان توصیه شده توسط پزشک دارند. البته بهتر است تشخیص اینکه به چه علتی ایجاد شده است را نیز به دکتر سپرد.
اما در مواردی که به علت ضعف مثانه کودک دچار تکرر ادرار شود، در کنار درمان توصیه شده توسط پزشک، می‌توان از اسپند نیز استفاده کرد. برای این منظور لازم است مقدار مساوی از تخم رازیانه و دانه‌های اسپند را با یکدیگر ترکیب کرد و به کودکان داد.
8. خواص ضدباکتریایی اسپند
از دیرباز تا به امروز از خواص اسپند برای ضدعفونی و ضدباکتریایی کردن استفاده می‌شود. پراکسید هیدروژن محلولی است که اغلب از آن برای از بین بردن میکروب‌ها به کار می‌برند. در مقابل این ترکیب شیمیایی می‌توان از تاثیر میکروب کشی که اسپند به طور طبیعی دارد نیز استفاده کرد.
محلول پراکسید هیدروژن اغلب به عنوان محلولی ضد عفونی و سفید کننده برای سطوح به کار می‌رود. از آن به منظور تاثیر بر باسیل‌های گرم مثبت می‌توان به بهترین شکل نتیجه گرفت. اما دود اسپند نیز گزینه‌ای است که برای باسیل‌های گرم منفی، تاثیر ضدباکتریایی می‌گذارد.
اسپند به عنوان ترکیبی طبیعی برای از بین بردن باکتری‌ها گزینه عالی است. برای نتیجه از آن فقط باید مقداری از دانه‌ها را دود کرد تا به گندزدایی و میکروب‌زدایی محیط مورد نظر دست یافت.
9. کاهش درد دندان با اسپند
دانه‌های اسپند خاصیت ضد عفونی کنندگی دارند. در کتب طب سنتی آمده است که از عصاره حاصل از دم کرده اسپند می‌توان برای تسکین دردهای دندان استفاده کرد. فقط باید عصاره آنرا به شکل دهانشویه استفاده کرد تا نتیجه گرفت.
در برخی از موارد نیز توصیه شده است از بوخور دانه‌های اسپند در آب می‌توان برای رفع دردهای دندان که ناشی از عفونت هستند استفاده کرد. مداومت در مصرف به تسکین دردها و عفونت‌های دندان که به گلو یا گوش رسیده است نیز کمک می‌کند.
10. خواص اسپند برای نفخ معده
مصرف برخی از مواد غذایی ممکن است سبب ایجاد نفخ معده شود. البته افرادی که سیستم گوارش ضعیف‌تری دارند بیشتر به این مشکل بر می‌خورند. در نسخه‌هایی که متخصصین طب سنتی تجویز می‌کنند می‌توان بهترین و موثرترین راهکارهای طبیعی برای این منظور را پیدا کرد ولی ترجیحا بهتر است با مداومت این موضوع حتما از پزشک نیز مشورت دریافت کرد تا مشکلات زمینه‌ای دقیق‌تر بررسی شود.
یکی از راهکارهای طبیعی و سنتی که وجود دارد استفاده از خواص اسپند برای این منظور است. لازم است یک قاشق چایخوری اسپند را با یک لیوان آب ترکیب کرده و مصرف کرد تا نفخ معده کاهش یابد.
11. استفاده از اسپند به عنوان ملین
خاصیت دیگری که اسپند برای دستگاه گوارش ایجاد می‌کند، تاثیر بر درمان یبوست است. دانه‌های اسپند می‌توانند به هضم سریع‌تر غذا و در پی آن درمان یبوست بسیار موثر باشند. برای این منظور لازم است اسپند را با آب ولرم ترکیب کرده و استفاده کرد. این دانه‌ها برای دفع کرم روده نیز مفید هستند.
موارد احتیاط در مصرف اسپند
با مهمترین خواص اسپند در ابتدا آشنا شدید. اما مصرف تمام داروهای گیاهی نیاز به در نظر داشتن موارد احتیاطی دارد. درمورد اسپند نیز بهتر است موارد زیر را در نظر داشته باشید:
- اسپند به دلیل طبع گرم و خشکی که دارد به افراد گرم مزاج توصیه نمی‌شود.
- مصرف خوراکی اسپند برای برخی از افراد ناپسند است چون طعم تلخی دارد. برای رفع آن بهتر است با سکنجبین یا نوشیدنی‌های ترش آنرا مصرف کرد.
- خوردن اسپند گاهی ممکن است سبب حالت تهوع و استفراغ شود.
- به دلیل داشتن برخی از مواد سمی بهتر است دانه‌های آن جویده نشوند و ترجیحا به همراه آب به صورت کامل قورت داده شوند.
- مصرف بیشتر از 10 گرم آن در یک مرتبه ممکن است سبب مسمومیت شود.
- اسپند حاوی آلکالوئیدها است و آنزیم مونوآمین اکسیداز موجود در کبد را از کار می‌اندازد. این آنزیم به تجزیه تیرامین وارد شده به بدن از طریق مصرف برخی مواد غذایی می‌پردازد که وجود نامتعادل آن در بدن فشار خون، تشنج و… را به همراه دارد. بهتر است برای جلوگیری از این موضوع مواد غذایی حاوی تیرامین را در نظر داشت و از مصرف همزمان آنها با اسپند خودداری کرد.
مطالب مرتبط با خواص اسپند
- قارچ گانودرما چه خواصی دارد؟
- با مهمترین خواصی که حنا به همراه دارد آشنا شوید.
- خواص جوانه ماش را چگونه باید دریافت کرد؟
جمع‌بندی
در این متن در رابطه با تمام خواص مهم اسپند نکاتی را ارائه کردیم. در کنار موارد مصرفی که دارد، بهتر است موارد احتیاط مصرف دانه‌های اسپند را نیز در نظر داشته باشید تا از عوارض احتمالی آن دور بمانید.
