اختلال دو قطبی از جمله اختلالات روحی و روانی است که ممکن است در بازه‌هایی از زمان خلق و خوی فرد مبتلا را تحت تاثیر قرار دهد. اما اینکه این اختلالات چه علائمی را به همراه دارد نکته بسیار مهمی است.
برای درک این موضوع، بهتر است با ادامه متن همراه باشید تا اطلاعات کاملی را تحت عناوین زیر برایتان توضیح دهیم:
- اختلال دو قطبی چیست؟
- علائم آن کدامند؟
- بررسی تاثیرات این اختلال بر خانم‌ها و آقایان
- انواع و شدت‌های مختلف این بیماری
- بررسی علل ایجاد کننده
- راهکارهای کنترل و موثر برای درمان
اطلاعات کامل در مورد اختلال دو قطبی
اختلال دو قطبی که با نام شیدایی نیز بین برخی افراد شناخته می‌شود، گاهی با حالاتی از افسردگی همراه است. این اختلال می‌تواند تا حدود بالایی در زندگی افراد مختلف، شرایط متفاوتی را ایجاد کند.
زیرا حالات ناپایداری ایجاد می‌شود که ممکن است از حداقل دو هفته تا چند ماه فرد را به خود درگیر کند. در این صورت تصمیم‌گیری‌ها و بسیاری از روابط اجتماعی و فردی را تحت تاثیر قرار خواهد داد. این حالات ناپایدار ممکن است مداوم حالات روحی فرد را از حالتی به حالت دیگر تغییر دهند.
در واقع نوسانات خلقی که در فرد ایجاد می‌شود، ممکن است چند بار در طول سال تکرار شوند. این موضوع در صورتی است که سایر افراد این تغییرات را به ندرت تجربه می‌کنند.
حالاتی متغیر بین غم و شادی
حالت شیدایی یا مانیا در مقابل افسردگی قرار دارد که فرد در حالت شیدایی انرژی بالا، بی‌قراری افراطی و شادی بیش از حد را از خود بروز خواهد داد.
در این صورت، فرد در حالاتی از خود شیدایی بروز می‌دهد و در حالات دیگر دچار افسردگی و غم خواهد شد. اختلال دو قطبی یک اختلال نادر نیست و آمار نشان داده است که 2/5 الی 3 درصد از افراد جوامع مختلف به این اختلالات مبتلا هستند.
شروع علائم این اختلالات از سنین 25 سالگی به بعد در فرد بروز داده می‌شود. البته ممکن است بر اثر شرایط مختلف شدت یابد و یا تغییرات مختلف و متعددی را در فرد ایجاد کند. البته فازهای مختلفی که ایجاد می‌شود ممکن است متفاوت از یکدیگر باشند و مواردی از قبیل شادی، شیفتگی و افسردگی را به صورت نوسانی در فرد بروز دهند.
اینکه این تغییرات شامل چه مواردی می‌شود، ممکن است دغدغه هر فردی باشد. در ادامه علائم و موارد مهم دیگری که بهتر است در مورد اختلال دو قطبی دانست را ارائه خواهیم کرد.
علائم اختلال دو قطبی شامل چه مواردی است؟
این اختلال روحی معمولا با سه علامت اصلی در افراد مختلف ظاهر می‌شود. این علامت‌ها که شامل موارد زیر می‌شوند، حاکی از ابتلا به این بیماری هستند:
- جنون خفیف که شامل خلق مختلط همراه با بی‌قراری‌ها و فعالیت‌های زیاد می‌شود
- افسردگی که در این حالت احساس ناراحتی و افسردگی شدید را فرد تجربه می‌کند
- شیدایی یا همان تجربه احساسات هیجانی بالا که ممکن است همراه احساس ناامیدی و شادمانی افراطی همراه باشد
اغلب در کنار این موارد که به صورت کلی هستند و اشاره کردیم، حالات دیگری نیز در فرد رخ می‌دهد که شامل موارد زیر است:
- احساس سرخوشی و پر انرژی بودن
- هیجان زده بودن
- خرج کردن‌های افراطی
- رو آوردن به مواد مخدر
- احساس ناراحتی شدید و ناامید بودن
- احساس اضطراب و استرس شدید
- بالا رفتن میل جنسی
- اعتماد به نفس بالا اما کاذب
- کج خلقی
- عملکرد ضعیف در یادگیری
نکات مهم در مورد اختلال دو قطبی
بهتر است تا جای ممکن حالات شیدایی را شناخت تا بتوان نکات مهم در مورد آنرا رعایت کرد. چه خودمان فردی باشیم که به این اختلالات دچار است و چه فرد یا افرادی در اطرافمان به این اختلالات دچار باشند، مستلزم رعایت نکاتی است که در مراعات و کنترل آن می‌تواند کمک شایانی را به همراه داشته باشد.
با اینکه ممکن است مردان و زنان هر دو دسته با این بیماری مبتلا شوند اما گاهی علائم و راه کنترل متفاوتی برای آنها وجود خواهد داشت.
اختلالات دو قطبی در خانم‌ها
تعداد افراد مبتلا به این اختلالات در زنان و مردان تقریبا یکسان تقسیم شده است. با این حال احتمال دارد علائم اصلی این اختلال متفاوت بروز داده شود. در بسیاری از موارد زنانی که به اختلال دو قطبی مبتلا می‌شوند ممکن است مواردی همچون موارد زیر را بروز دهند:
- ممکن است افسردگی بیشتری را تجربه کنند
- چهار یا بیشتر از چند مرتبه دوره شیدایی را تجربه خواهند کرد
- ابتلا به برخی بیماری‌ها مانند بروز اختلال در عملکرد تیروئید، میگرن و بالا رفتن وزن
- استرس و اضطراب بیش از حد
گاهی بروز هر یک از این علائم به عنوان ایجاد تغییراتی در سطح هورمون‌ها و دوران قاعدگی، بارداری و یا یائسگی قلمداد می‌شود.
اختلالات دو قطبی در آقایان
البته علائمی که در ابتدا نام بردیم در هر دو جنسیت یکسان است اما در مواردی علائم متفاوت از خود بروز خواهد داد. اگر به موقع درمان نشود ممکن است علائمی همچون موارد زیر را به همراه داشته و جنون را از خود بروز دهند.
- بروز سوء مصرف مواد مخدر در مواردی رخ می‌دهد
- رو آوردن به خودکشی و اقدام به انجام
- آقایان کمتر از خانم‌ها به دنبال راه درمان این اختلال هستند
- بروز حالات جنون در آقایان بیشتر از خانم‌ها خواهد بود
انواع اختلالات دو قطبی شامل چه مواردی می‌شود؟
اختلال دو قطبی شامل سه نوع اصلی است. در ادامه برایتان این سه نوع اصلی را معرفی خواهیم کرد و توضیحاتی را در این رابطه خدمتتان ارائه خواهیم داد.
دو قطبی نوع اول
اغلب یک هفته طول می‌کشد و گاهی ممکن است دوره افسردگی و شیدایی را نیز تجربه کنند. علائم آن اغلب بین 3 الی 6 ماه بروز داده می‌شود اما در صورت عدم درمان و کنترل نشدن به موقع، بین 6 الی 12 ماه طول خواهد کشید. در خانم‌ها و آقایان به نسبت متعادل بروز داده می‌شود.
دو قطبی نوع دوم
در این نوع ممکن است فرد حداقل 2 هفته دچار خلق شیدا شود. با وجود اینکه خلق شیدایی با شدت خفیف بروز داده می‌شود اما تغییراتی را در خلق و خوی فرد را ایجاد خواهد کرد.
متناوب (cyclothymia)
در این حالت نوساناتی که در طول سال بروز داده می‌شوند، حالات خلقی فرد را در فواصل کمتری تغییر می‌دهد. طوری که ممکن است هر یک از رفتارهای نوع 1 و نوع 2 را به همراه داشته باشد. اکثر افرادی که به این نوع مبتلا می‌شوند، هر ماه و یا هر 2 ماه یک بار این تغییر خلق و خو را خواهند داشت.
علل ایجاد اختلال دو قطبی
علت اصلی بروز بسیاری از بیماری‌هایی که سلامت روان را تحت تاثیر قرار می‌دهند، هنوز مشخص نیست. اما دلایل احتمالی وجود دارند که می‌تواند در ایجا آن بسیار موثر باشند. این موارد شامل گزینه‌های زیر هستند:
- عوامل وراثتی و ژنتیک که نقش قابل توجهی را دارند
- سابقه خانوادگی مانند مبتلا بودن پدر، مادر، خواهر یا برادر
- ساختار مغز و وجود برخی از ناهنجاری‌ها در مغز
- عوامل محیطی از قبیل آسیب به سر، استرس، بیماری‌های جسمی و ترکیب با برخی بیماری‌ها
درمان و مراقبت‌های کنترل کننده برای اختلال دو قطبی
درمان این اختلال بهتر است توسط پزشکان متخصص انجام شود. زیرا شدت و نوع هر فرد با دیگری متفاوت است و نیاز به نسخه‌ای منحصر به فرد برای درمان وجود دارد. اما کمک اطرافیان و درک از این بیماری می‌تواند به کنترل بهتر بیمار کمک کند.
راه درمانی که اکثر پزشکان برای کنترل این ناراحتی تجویز می‌کنند راه درمان دارویی است. این داروها ممکن است ترکیباتی از تثبیت کننده‌های خلق و خو، ضد سایکوز، ضد افسردگی و ضد اضطراب باشند که برای مدت زمانی که فرد آنها را مصرف می‌کند، علائم را کنترل خواهد کرد.
در بازه‌ای از زمان ممکن است با مصرف داروها اطرافیان تصور کنند که اختلال دو قطبی در فرد درمان شده و از ادامه مصرف داروها برای بیمار پرهیز کنند. اما از آنجایی که این اختلالات تناوبی هستند ممکن است مجدد بروز داده شوند و هر اقدامی بدون در نظر گرفتن مشاوره از پزشک را نباید انجام دهند.
درمان‌های دیگری که برای آن وجود دارد و غیر از درمان دارویی است، شامل مواردی از قبیل گزینه‌های زیر است که بهتر است با مشورت گرفتن از پزشک معالج و صلاح‌دید او، رو به آنها آورد:
- رفتار درمانی
- تعلیمات درمانی برای بیمار و اطرافیان او
- طب سوزنی
- تغییر در سبک زندگی و عادات روزمره
- گفتار درمانی تحت نظر متخصصین دوره دیده
- اصلاح تغذیه
سخن پایانی
در ادامه می‌توان گفت برای داشتن آرامش بهترین راه، پیروی از سبک زندگی سالم است و کمک گرفتن از روش‌های مدیتیشن می‌تواند کمک شایانی را برای فرد به همراه داشته باشد. اطرافیان و خود فرد نباید از روش‌های خودسرانه برای کنترل و درمان استفاده کنند و حتما باید از یک پزشک متخصص در این زمینه کمک گرفته شود.
